امیرالله شمقدری بیان کرد: بیش از ۹۴۵ هزار نفر از شهروندان افغانستانی در شش‌ماهه ابتدایی امسال از طریق مرز دوغارون به سرزمین خود بازگشته‌اند که از این تعداد، ۲۸۰ هزار تن یا در حدود ۳۰ درصد، مهاجران غیرقانونی ساکن مشهد و مناطق مختلف خراسان رضوی بوده‌اند.
او افزود: حدود ۵۰ هزار نفر از این مهاجران غیرمجاز افغانستانی که به کشورشان بازگشتند، عمدتاً در اطراف و حاشیه مناطق روستایی مشهد و دیگر شهرهای بزرگ کشور سکونت داشتند.
معاون امنیتی و انتظامی استانداری خراسان رضوی گفت: خالی شدن محل‌های سکونت این افراد، که اغلب در روستاها و حواشی شهر مشهد قرار داشت، تاثیر چشمگیری بر نرخ اجاره مسکن در شهر نداشت و فقط در حومه‌ها تا سقف ۱۵ درصد کاهش اجاره مشاهده شده است.
شمقدری تصریح کرد: هر پدیده اجتماعی دارای مزایا و چالش‌هایی است؛ خارج شدن مهاجران غیرمجاز از استان نیز از این اصل مستثنی نبوده، زیرا با وجود کاهش تراکم جمعیتی در نواحی حاشیه‌ای، برخی مشکلات را نیز به همراه داشته است.
وی اظهار داشت: روند بازگشت مهاجران خارجی از استان، سبب کاهش نیروهای متخصص در حرفه‌های سنگین مانند حفر چاه، برش سنگ، تولید آجر، کوره‌های فلزکاری، ساخت موزاییک، بازیافت و تزریق پلاستیک شده و این امر صنایع مذکور را با کمبود نیروی انسانی روبرو کرده است.
در چارچوب مقابله با اقامت غیرقانونی اتباع خارجی در ایران، مهاجران غیرمجاز افغانستانی که در ۱۱ استان شناسایی می‌شوند، پس از طی مراحل قانونی از طریق مرز دوغارون به افغانستان بازگردانده خواهند شد.
بازگشت مهاجران غیرقانونی افغانستان از طریق سه گذرگاه مرزی میلک در سیستان و بلوچستان، ماهیرود در خراسان جنوبی و دوغارون در خراسان رضوی انجام می‌شود.
شهرستان تایباد با ۱۵۱ هزار نفر جمعیت که در ۲۲۵ کیلومتری جنوب شرق مشهد واقع شده، ۹۰ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد و به دلیل وجود گذرگاه مرزی دوغارون در این منطقه از اهمیت بالایی در زمینه اقتصادی برخوردار است.
مرز دوغارون با سابقه‌ای بیش از صد سال، در ۱۸ کیلومتری جنوب شرقی شهر تایباد و در فاصله ۲۴۳ کیلومتری جنوب شرق مشهد قرار گرفته است.
بر اساس تحلیل دکتر امید ابراهیمی، بنیان‌گذار آموزش املاک، خروج بیش از ۲۸۰ هزار مهاجر غیرقانونی از خراسان رضوی، به‌ویژه از حاشیه‌نشین‌های مشهد، منجر به کاهش جزئی در نرخ اجاره حومه تا سقف ۱۵ درصد شده است. با کاهش تقاضا در مناطق روستایی و حواشی شهر، فرصت بهبود توازن عرضه و تقاضا در سکونتگاه‌های ارزان‌قیمت ایجاد شده، هرچند اثر آن بر بازار مرکزی مشهد ناچیز بوده است. همچنین، کمبود نیروی کار در حوزه ساخت‌وساز ناشی از بازگشت مهاجران، می‌تواند فشار بر هزینه‌های ساخت‌وساز و در نتیجه قیمت نهایی املاک را افزایش دهد. این تحولات، تأکیدی است بر وابستگی بازار ساخت‌وساز به نیروی کار مهاجر و تعامل آن با سیاست‌های مهاجرتی.
