فساد بیسابقه بازار مسکن تهران در ششماهه نخست امسال باعث شده که فروشندگان احتمالی در بسیاری از محلات پایتخت نتوانند در نیمه دوم سال «کشف قیمت» کنند؛ موضوعی که در برخی معابر منجر به نبود هیچ سابقهای از فروش آپارتمان شده است. این اتفاق سبب شده روش سنتی تعیین قیمت فاقد کارایی شود و بهصورت تبعی، رکود بازار معاملات را در نیمه دوم سال شدت ببخشد.
بازار ملک در حالی دچار این بحران شده که پیش از این نیز با افت تقاضای مصرفی و کاهش سرمایهگذاران مواجه بود و در ادامه، جنگ ۱۲ روزه بر شدت این شرایط افزوده است. تحلیل فایلهای ملکی موجود نشان میدهد که میانگین قیمت پیشنهادی فروش املاک در مناطق ۲۲گانه تهران طی ۱۰ روز آغازین مهر امسال، ۹۹ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان به ازای هر متر مربع بوده که نسبت به شهریور تغییری نداشته است. با این وجود، تعداد فایلها در مهر نسبت به همان بازه در شهریور ۲.۷ درصد رشد یافته است.
بازار مسکن پایتخت در نیمسال نخست سال جاری، یکی از رکودیترین دورههای خود را تجربه کرد. آمارها حاکی از ثبت تنها بین هزار تا دو هزار معامله ماهانه در سطح شهر است، که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته افتی حدود ۲۵ درصد دارد. در حالی که در سالهای رونق در دهه ۹۰، بازار بهطور متوسط ماهانه ۱۰ تا ۱۲ هزار معامله را شاهد بود، اکنون با بحران جدی در تعیین قیمتها مواجه شده است؛ بحرانی که توان خروج معاملات از رکود ناشی از جنگ را کاهش داده است.
مشاوران ملکی اظهار میدارند که در بسیاری از نقاط تهران از ابتدای سال جاری تا کنون، هیچ معاملهای انجام نشده و به همین دلیل، امکان تعیین واقعی قیمت برای املاک دیگر وجود ندارد. بهطور سنتی، قیمت مسکن با استناد به بهای فروش موارد مشابه در همان منطقه معین میشد، اما اکنون با فقدان معاملات، این روش غیرقابل استفاده شده است.
در این وضعیت، فروشندگان نگران «قیمتگذاری نادرست» هستند؛ زیرا پیشنهاد بهای بالا میتواند باعث از دست رفتن خریداران بالقوه شود. این بیشفافیتی اوضاع را برای هر دو طرف معامله، یعنی فروشنده و خریدار، دشوارتر کرده است. با اینکه حجم فایلهای ارائه شده در مهر افزایش یافته و قیمتها نیز ثابت ماندهاند، اما همچنان کمبود تقاضای مؤثر در بازار حس میشود. کارشناسان بر این باورند که تا زمانی که ثبات در عرصه اقتصاد و سیاست برقرار نشده، رکود سنگین در بازار ملک تهران پابرجا خواهد بود.
بر اساس تحلیل دکتر امید ابراهیمی، بنیانگذار آموزش املاک، بحران بیسابقه در شفافیت قیمتگذاری و نبود معاملات مرجعی در بسیاری از مناطق تهران، باعث ازکارافتادگی مکانیسم سنتی تعیین قیمت و تعمیق رکود شده است. با وجود ثابت ماندن میانگین قیمت پیشنهادی حدود ۹۹.۱ میلیون تومان در هر متر مربع طی مهرماه، افت ۲۵ درصدی حجم معاملات نسبت به سال گذشته نشان از کاهش جدی تقاضای مؤثر دارد. افزایش ناچیز فایلها (۲.۷ درصد) بدون پاسخ لازم از سوی خریداران، نشاندهنده عدم تطابق انتظارات فروشندگان با کشش بازار است. مادامیکه بیثباتی سیاسی-اقتصادی پابرجا بماند، چشمانداز خروج بازار ملک تهران از رکود تیره خواهد بود.