بالا رفتن مبلغ اقساط طرح نهضت ملی مسکن به یکی از معضلات اصلی متقاضیان این پروژه تبدیل شده است. چهار سال پیش اعلام شد که متقاضیان باید در قالب هشت قسط ۴۰ میلیون تومانی، مجموعاً ۳۲۰ میلیون تومان واریز نمایند تا به همراه دریافت وام، صاحب خانه شوند.
اما هم‌راستا با تورم، میزان آورده درخواستی نیز بالا رفته و برای واحدهای تحویلی شهر تهران به حدود ۱.۲ میلیارد تومان رسیده است.
در تازه‌ترین مورد، روز گذشته اداره کل راه و شهرسازی استان تهران با ارسال پیامکی به متقاضیان، به آن‌ها تا روز ۲۳ مهر ۱۴۰۴ فرصت داده تا قسط ۱۰۰ میلیونی جدید را پرداخت کرده و مجموع پرداختی خود را به ۶۰۰ میلیون تومان برسانند. متن این پیامک به صورت زیر است:
«متقاضی محترم طرح نهضت ملی مسکن، با توجه به ادامه روند تکمیل عملیات اجرایی پروژه‌های نهضت ملی مسکن و تسریع در پیشرفت فیزیکی پروژه، مقتضی است نسبت به تکمیل آورده تا سقف ۶۰۰ میلیون تومان تا تاریخ ۱۴۰۴/۰۷/۲۳ اقدام نمایید (مبلغ این قسط ۱۰۰ میلیون تومان).
عدم واریز وجه در موعد مقرر موجب توقف پروژه، افزایش قیمت تمام‌شده و متضرر شدن متقاضیان خواهد شد. بدیهی است با توجه به امتیازبندی بر مبنای هر یک میلیون تومان در هر روز یک امتیاز، در صورت تأخیر در پرداخت، موارد در امتیازبندی، رتبه متقاضی و انتقال متقاضی خوش‌حساب به پروژه با پیشرفت فیزیکی بالا (در همان پروژه) لحاظ می‌گردد.»
اما علت رشد مبلغ اقساط در طرح نهضت ملی مسکن چه چیزی است؟
حبیب‌الله طاهرخانی، معاون وزیر راه و شهرسازی در این خصوص اظهار می‌دارد: متأسفانه تعدادی از پروژه‌های این طرح هنوز به منابع تسهیلاتی متصل نشده‌اند. هزینه مالی معمولاً بین آورده شخصی و وام توزیع می‌شود، یعنی مقداری از آن توسط متقاضی و بخش دیگر از محل تسهیلات تأمین می‌شود؛ به‌خصوص در مناطقی مانند رباط کریم و پرند در استان تهران چنین شرایطی وجود دارد.
او توضیح داد: برخی پروژه‌ها چنین وضعیتی دارند. زمانی که صورت‌حساب‌های پیمانکاران تأمین مالی نشود، مشمول تعدیل قیمت می‌شوند. این مسئله موجب افزایش مضاعف هزینه‌ها شده و در نتیجه، متقاضی باید این هزینه را پرداخت نماید.
او با اشاره به اینکه دلیل اساسی، عدم تغذیه پروژه از هر دو منبع آورده و تسهیلات است، گفت: چنانچه پرداخت وام همزمان برقرار باشد، این وضعیت قابل کنترل خواهد بود.
معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی تصریح کرد: معمولاً پروژه‌هایی که برای متقاضیان آن‌ها پیامک‌هایی با مبالغ بالا ارسال می‌شود، به دلیل بی‌ارتباط بودن آن‌ها با دریافت تسهیلات بانکی است. خوشبختانه بیشتر پروژه‌های موجود در پرند و تهران در مراحل پایانی امضای قرارداد قرار دارند و بسیاری از آن‌ها هم‌اکنون به شبکه تسهیلات متصل شده‌اند. این پروژه‌ها در دو یا سه سال گذشته آغاز شدند ولی هنوز به نظام بانکی متصل نشده بودند.
بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد که تا زمانی که فرآیند اتصال کامل پروژه‌ها به سیستم اعطای تسهیلات بانکی انجام نشود، بار مالی طرح همچنان بر دوش متقاضیان خواهد ماند و ادامه خواهد داشت.
بر اساس تحلیل دکتر امید ابراهیمی، بنیان‌گذار آموزش املاک، افزایش مبلغ اقساط نهضت ملی مسکن از ۳۲۰ میلیون به حدود ۱.۲ میلیارد تومان برای برخی واحدها، پیامد مستقیم تورم ساخت و تعلل در تأمین مالی پروژه‌ها از محل تسهیلات بانکی است. این وضعیت فشار مالی قابل‌توجهی بر متقاضیان وارد کرده و ممکن است منجر به افزایش نرخ انصراف یا تأخیر در تکمیل پروژه‌ها شود. عدم اتصال کامل پروژه‌ها به نظام بانکی، چالشی اساسی در تحقق وعده‌های دولت در حوزه مسکن محسوب می‌شود که می‌تواند بازار تقاضای مصرفی را تضعیف کند.
