علی بیت‌اللهی با اشاره به زمین‌لرزه‌ای با بزرگای ۳.۴ در فشم اظهار کرد: بر پایه اعلام مرکز لرزه‌نگاری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران (IRSC)، این زلزله ساعت ۵۰ دقیقه بامداد در آخرین روز مرداد ۱۴۰۴ در عمق ۵ کیلومتری زمین و حدوداً ۸ کیلومتری شمشک، ۹ کیلومتری فشم و ۲۱ کیلومتری شمال لواسان به وقوع پیوسته است. فاصله مستقیم آن تا مرکز پایتخت نیز حدود ۳۵ کیلومتر (۲۰ کیلومتری مرز شمالی تهران) بوده و در نزدیکی روستای لالان ثبت شده است. با توجه به شدت زمین‌لرزه، وقوع خسارت و آسیب جدی در این حادثه بعید به نظر می‌رسد.
وی اضافه کرد: بر اساس نقشه‌های دیجیتال گسل‌های پیرامون تهران، مرکز زمین‌لرزه در فاصله تقریبی ۱.۵ کیلومتری جنوب شاخه شرقی گسل طالقان و ۷ کیلومتری شمال گسل مشاء قرار دارد.
بیت‌اللهی در ادامه عنوان کرد: با در نظر گرفتن احتمال خطاهای طبیعی در تعیین موقعیت زمین‌لرزه‌ها و با توجه به خصوصیات گسل‌های شناسایی‌شده در مناطق شمالی تهران، محتمل است که این رویداد مرتبط با فعالیت شاخه شرقی گسل طالقان باشد و این گسل عامل اصلی وقوع زلزله تشخیص داده شود.
وی بیان داشت: از منظر لرزه‌خیزی در مقیاس بزرگ، نکته قابل توجه آن است که طبق پایش‌های انجام‌شده توسط مرکز لرزه‌نگاری، در طول دو دهه اخیر، منطقه‌ای که در آن زمین‌لرزه اخیر در نزدیکی روستای لالان روی داده محسوساً کم‌لرزه و با نرخ فعالیت پایین بوده است. با این وجود، بروز این رخداد زلزله‌ای نشانگر پویا بودن فرآیندهای تکتونیکی و فعالیت مستمر گسل‌های شمالی تهران می‌باشد.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: اگرچه منطقه مجاور زلزله فشم به لحاظ آماری دفعات وقوع زلزله کمتری را ثبت کرده، اما در شعاعی حدود ۱۰۰ کیلومتر از مرکز این زمین‌لرزه، از سال ۲۰۰۶ میلادی تا زمان وقوع زلزله اخیر، تعداد ۷۸۱ زمین‌لرزه با بزرگای ۲.۵ یا بیشتر به ثبت رسیده است. از این تعداد، ۲ زمین‌لرزه با بزرگای ۵ به بالا، ۲۰ رخداد با بزرگای بین ۴ تا ۵ و سایر زمین‌لرزه‌ها با بزرگای کمتر از ۴ در اطراف مرکز زمین‌لرزه پراکنده بوده‌اند که نشانگر لرزه‌خیزی قابل توجه منطقه است.
وی یادآور شد: فعال بودن گسل‌های ناحیه شمالی تهران و همچنین وجود سکونتگاه‌های انسانی در اطراف آن، گوشزدکننده پویایی زمین‌ساخت این منطقه است؛ هرچند زلزله‌های شدید طی سال‌های گذشته در این محدوده روی نداده، این وضعیت سکون نباید موجب سهل‌انگاری و بی‌توجهی گردد.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی بیان کرد: در حال حاضر حدود ۱۰ میلیون نفر در شعاع ۵۰ کیلومتری اطراف مرکز زلزله ۳.۴ ریشتری ساکن هستند که این مسئله نشان‌دهنده ریسک بالای لرزه‌ای بالقوه در این ناحیه است. با در نظر گرفتن وجود ساختمان‌هایی با استحکام پایین و بیش از ۳۰۰ هزار واحد مسکونی فاقد اسکلت (اعم از شهری و روستایی)، وقوع زلزله‌های قوی‌تر می‌تواند منجر به خسارات و تلفات قابل توجهی شود.
بیت‌اللهی تصریح کرد: پرهیز جدی از ساخت و ساز در حریم گسل‌ها با هدف کاهش خطرپذیری، همچنین مقاوم‌سازی ساختمان‌هایی که دارای اهمیت بالا و بسیار بالا در تهران و مناطق اطراف هستند، از اقدامات اساسی در جهت مدیریت ریسک زلزله در پایتخت خواهد بود.
وی در ادامه گفت: یکی از راهبردهای مهم در سطح کلان، برنامه‌ریزی برای جلوگیری از افزایش جمعیت در تهران و بازگشت معکوس مهاجرت‌ها به نواحی اطراف است که باید به‌طور جدی مد نظر مسئولین قرار گیرد.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: از دیدگاه زلزله‌شناسی، نظارت مداوم بر فعالیت گسل‌های تهران و پایش شاخص‌های پیش‌هشدار زمین‌لرزه، نصب تجهیزات تخصصی و گسترش ایستگاه‌های لرزه‌نگاری، شتاب‌نگاری و GPS در سطح تهران و پیرامون آن، کاملاً ضروری و انکارناپذیر است.
بر اساس تحلیل دکتر امید ابراهیمی، بنیان‌گذار آموزش املاک، قرارگیری بیش از ۳۰۰ هزار واحد مسکونی فاقد اسکلت در منطقه‌ای با فعالیت لرزه‌ای قابل توجه، ریسک بالای تلفات و خسارات در زلزله‌های احتمالی آتی را برجسته می‌سازد. تمرکز جمعیتی ۱۰ میلیون نفری در شعاع ۵۰ کیلومتری از کانون زلزله نیز، ضرورت تقویت سیاست‌های شهری در بازتوزیع جمعیت و کنترل توسعه فیزیکی در حریم گسل‌ها را دوچندان می‌کند. همچنین تأکید بر مقاوم‌سازی سازه‌ها و محدودیت ساخت‌وساز در پهنه گسل‌ها می‌تواند به‌عنوان فرصتی برای تحول در مقررات ساخت و اقتصاد مقاومتی در بازار املاک تلقی شود.
